Το υπό εξέταση νομοσχέδιο, παρά τις πλούσιες ρητορικές διαβεβαιώσεις, δεν ενσωματώνει καμία από τις προϋποθέσεις μιας σύγχρονης διάγνωσης της «καταλληλότητας», αφού δεν περιλαμβάνει ούτε άξιες λόγου καινοτομίες επιλογής ούτε σοβαρές θεσμικές αλλαγές.
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για την αλλαγή του «Νόμου Πεπονή» προβάλλεται ως ιστορική μεταρρύθμιση που αποκαθιστά την «αξιοκρατία» και τις «ίσες ευκαιρίες» στις προσλήψεις του Δημοσίου. Σύμφωνα δε με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, «αξιοκρατία» σημαίνει «να τοποθετηθεί ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση».
Δεδομένου, όμως, ότι το αξιοκρατικό ιδεώδες υπόκειται σε πολλαπλές ιδεολογικο-πολιτικές αναγνώσεις, η σχέση «καταλληλότητας – αξιοκρατίας» μπορεί να νοηθεί με διαφορετικούς και συχνά αντικρουόμενους τρόπους. Στο ιδεώδες της αρχαιότητας, για παράδειγμα, «αξιοκρατία», χωρίς να κατονομάζεται ως τέτοια, ήταν η λειτουργία της πολιτείας να κατανέμει κατάλληλα τις εργασίες των πολιτών, προκειμένου ο καθένας να επιτελεί το δικό του έργο(«τα εαυτού πράττειν») σε ένα λειτουργικό σύνολο. Στη φιλελεύθερη αντίληψη, υποδήλωνε, αντιθέτως, τη διαφορετική ανταμοιβή των ανθρώπων ανάλογα με τα φυσικά χαρίσματα και την προσπάθειά τους, ενώ στο πρώιμο δημοκρατικό ιδεώδες σήμαινε ότι οι δημόσιες θέσεις προσφέρονται σε όσους διακρίνονται σε συνθήκες ίσων ευκαιριών για τις εκπαιδευτικές επιδόσεις τους. Στη βιομηχανική εποχή, «αξιοκρατία» και «καταλληλότητα» ταυτίζονται, καθώς οι προσωπικές ικανότητες συσχετίζονται με τα συγκεκριμένα καθήκοντα της υπό πλήρωση θέσης, ενώ «άξιος» είναι όποιος συμβάλλει περισσότερο στην καλή λειτουργία μιας οργάνωσης. Για το νεοφιλελευθερισμό, πάλι, η «αξιοκρατική αρχή» εξαντλείται στην ανταμοιβή της αριστείας, καθώς θεωρούνται φυσικές οι ανισότητες που επιδρούν στην «αξία» του καθενός.
Για τη σύγχρονη προοδευτική σκέψη, τέλος, η «αξιοκρατία» δεν συνιστά απλώς μια δικαιολογημένη μορφή ανισότητας, αλλά εκλαμβάνεται και ως θεμέλιο μιας δικαιότερη κατανομής των θέσεων. Έτσι, ένα «δίκαιο αξιοκρατικό σύστημα» επιλογής πρέπει να αξιοποιεί κάθε δυνατή τεχνική της οργανωσιακής ψυχολογίας ή της διοικητικής επιστήμης, προκειμένου να διαγνώσει τις πολύμορφες ικανότητες των υποψηφίων και να κατανείμει ορθολογικά τα καθήκοντά τους. Σε ένα τέτοιο αξιακό πλαίσιο, τα κριτήρια της αξιολόγησης υπερβαίνουν το αγοραίο ανταγωνιστικό πρότυπο και ανταμείβουν εξίσου τις «κοινωνικές ικανότητες» των υποψηφίων, όπως η συνεργατικότητα, η προσαρμοστικότητα ή η καταλληλότητά τους να προασπίζουν το δημόσιο συμφέρον. Οι αντιλήψεις της επιβράβευσης του ταλέντου και της αριστείας συνδυάζονται έτσι με τις εξισωτικές πολιτικές των «ελάχιστα εγγυημένων ικανοτήτων», που μεριμνούν για τους αδύναμους κρίκους της «πάλης των θέσεων», ιδίως σε περιόδους έντονης κοινωνικής διακινδύνευσης όπως σήμερα.
Διαβάστε όλο το άρθρο
Δεν υπάρχουν σχόλια
Συνδεθείτε για να σχολιάσετε