Λόγω της κρίσης Covid-19 και σύμφωνα με την McKinsey, σχεδόν 59 εκατομμύρια ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας, ή το 26% του συνόλου, απειλούνται βραχυπρόθεσμα από μειώσεις ωρών ή μισθών, προσωρινών αποχωρήσεων ή μόνιμων απολύσεων. Η σχετική έκθεση προβλέπει τις αλλαγές που θα επηρεάσουν τις θέσεις εργασίας έως το 2030, κυρίως λόγω του αυτοματισμού, που θα επηρεάσει 53 εκατομμύρια θέσεις εργασίας μέσα σε 10 χρόνια.

Σε μια πρόσφατη έκθεση, με τίτλο «Το μέλλον της εργασίας στην Ευρώπη», η McKinsey παρέχει ένα μελλοντικό πανόραμα για το πώς θα αναπτυχθούν οι θέσεις εργασίας στην Ευρώπη και τις δεξιότητες που θα απαιτηθούν το 2030.

Οι σύμβουλοι της McKinsey εκτιμούν ότι «σχεδόν 59 εκατομμύρια ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας, ή το 26% του συνόλου, απειλούνται βραχυπρόθεσμα από μειώσεις ωρών ή μισθών, προσωρινών αποχωρήσεων ή μόνιμων απολύσεων» λόγω του αντίκτυπου του Covid-19.

Μόλις ανοίξουν οι οικονομίες των ανεπτυγμένων χωρών «θα υπάρξει ανισορροπία στην αγορά εργασίας, με έντονη ζήτηση για εξειδικευμένες δεξιότητες που δεν θα ικανοποιείται, ενώ θα παραμείνουν θέσεις εργασίας με χαμηλή ειδίκευση αλλά εξαιρετικά αυτοματοποιημένες».

Οι θέσεις εργασίας των νεότερων απειλούνται από την κρίση
Η μελέτη κάνει τη σύνδεση μεταξύ της τρέχουσας κρίσης απασχόλησης και των μακροπρόθεσμων τάσεων που θα επηρεάσουν την αγορά εργασίας. Προβλέπει μια σημαντική αλληλοεπικάλυψη μεταξύ θέσεων εργασίας που απειλούνται από τον Covid-19 βραχυπρόθεσμα και θέσεων εργασίας που απειλούνται από την αυτοματοποίηση μακροπρόθεσμα. Αυτό ισχύει για τους νέους εργαζόμενους ηλικίας 15 έως 24 ετών, λόγω των τύπων θέσεων στις οποίες απασχολούνται κατά την έναρξη της σταδιοδρομίας τους.

Περίπου 53 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη θα επηρεαστούν από την αυτοματοποίηση το 2030 – ή το 22%. Οι θέσεις εργασίας που πλήττονται περισσότερο από τον κίνδυνο αυτοματισμού είναι επίσης οι πιο εκτεθειμένες στο πλαίσιο της κρίσης του κορονοϊού, ιδίως στη διανομή.

Σύμφωνα και με την τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), οι μισές από τις θέσεις εργασίας πρόκειται να διεκπεραιώνονται από μηχανήματα έως το 2025. Η αλλαγή είναι πιθανό να επιδεινώσει την ανισότητα, όπως αναφέρει η έκθεση.

Μια επανάσταση των ρομπότ θα δημιουργήσει 97 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως αλλά θα καταστρέψει σχεδόν άλλες τόσες, αφήνοντας ορισμένες κοινότητες σε κίνδυνο. Οι συνήθεις ή χειροκίνητες εργασίες στη διαχείριση και την επεξεργασία δεδομένων απειλούνταν περισσότερο από τον αυτοματισμό.

Περισσότερο από το 50% των εργοδοτών που ρωτήθηκαν δήλωσαν ότι αναμένεται να επιταχύνουν την αυτοματοποίηση ορισμένων ρόλων στις εταιρείες τους, ενώ το 43% θεωρούν ότι είναι πιθανό να μειώσουν τις θέσεις εργασίας λόγω της τεχνολογίας.

Το WEF αναφέρει ότι η πανδημία είχε επιταχύνει την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, καθώς οι εταιρείες ψάχνουν να μειώσουν το κόστος και να υιοθετήσουν νέους τρόπους εργασίας. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι οι εργαζόμενοι αντιμετώπισαν τώρα μια διπλή απειλή από την επιτάχυνση του αυτοματισμού και την ύφεση του Covid-19.

Η απασχόληση θα συγκεντρωθεί γεωγραφικά
Οι θέσεις εργασίας θα είναι ακόμη και κατά 95% αυτοματοποιημένες εντός 10 ετών. Αυτή η τάση αφορά κυρίως εργασία χαμηλής ειδίκευσης στη μεταποιητική βιομηχανία, αλλά και διανομή, ξενοδοχεία και εστιατόρια. Αυτό, στην πραγματικότητα, θα ενισχύσει την αξία των διπλωμάτων και την εκ νέου αναγνώριση του εργατικού πληθυσμού.

Ένα από τα άλλα «μαθήματα» της μελέτης είναι ότι η απασχόληση θα συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο γεωγραφικά: έως το 2030, 48 πόλεις στην Ευρώπη (Παρίσι, Λονδίνο, Στοκχόλμη, Μιλάνο, Λυών-Γκρενόμπλ, Ρεν, Τουλούζη κ.λπ.), θα καλύψουν το 50% των θέσεων εργασίας έναντι του 35% την τελευταία δεκαετία.

Η προσφορά εργασίας θα μειωθεί
Η προσφορά εργασίας θα περιοριστεί έως το 2030, ιδίως επειδή, λόγω της γενικής γήρανσης, ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας θα μειωθεί κατά 4%, ή 13,5 εκατομμύρια λιγότεροι δυνητικοί εργαζόμενοι.

Οι δεξιότητες που είναι χρήσιμες στην αγορά εργασίας θα διαταραχθούν επίσης: έως το 2030, 94 εκατομμύρια εργαζόμενοι θα πρέπει να παρακολουθήσουν συγκεκριμένα μαθήματα κατάρτισης για να προσαρμοστούν στη χρήση τεχνολογιών και για να διατηρήσουν το επάγγελμά τους. Ταυτόχρονα, 21 εκατομμύρια εργαζόμενοι θα πρέπει να αλλάξουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα.

Τέλος, οι τεχνολογικές δεξιότητες θα είναι πολύ πιο σημαντικές. Αυτό θα συμβεί επίσης με τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες ή τις προηγμένες γνωστικές δεξιότητες («ξέρω πώς να πείσω, για να πείσω») εις βάρος των χειροκίνητων και τεχνικών δεξιοτήτων, οι οποίες θα είναι λιγότερο απαιτητικές.